Jaarverslag TIB 2024
In 2024 heeft de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden 4.445 verzoeken tot inzet van bijzondere bevoegdheden door de AIVD en de MIVD behandeld. Dat is ruim 30% meer dan het vorig jaar.
De toename in 2024 van het aantal aan de TIB voorgelegde verzoeken is verklaarbaar door de actuele geopolitieke ontwikkelingen in de wereld.
In het overgrote deel, ruim 96% van de verzoeken, beoordeelde de TIB de inzet van bijzondere bevoegdheden als rechtmatig. In 159 gevallen heeft de TIB de inzet van bijzondere bevoegdheden als niet rechtmatig beoordeeld. Bij de onrechtmatigheidsoordelen ging het meestal om situaties waarin de omvang van de inbreuk op grondrechten niet evenredig was in vergelijking met het doel van de inzet.
De inzet van bijzondere bevoegdheden door de AIVD of de MIVD gaat bijvoorbeeld om het afluisteren van telefoons, het plaatsen van camera’s en microfoons in privéruimtes of het doorzoeken van woning. Ook het hacken van computers en routers van personen en organisaties of het grootschalig aftappen van internetverkeer via de kabel vindt plaats.
Iedere inzet van bijzondere bevoegdheden maakt een inbreuk op grondrechten. Soms is dat nodig om de nationale veiligheid te beschermen tegen terrorisme, cyberdreiging, spionage, criminele ondermijning of bedreiging van onze economische veiligheid. Soms is het doel van de inzet het verwerven van belangrijke inlichtingen. De TIB toetst tevoren of de inbreuk op grondrechten rechtmatig is, ook in de wetenschap dat die inbreuken hoogstwaarschijnlijk nooit openbaar zullen worden.
De TIB vindt het belangrijk dat er een balans is tussen de bescherming en de inbreuk op grondrechten. Dat geldt nu, maar ook in de toekomst, mede gelet op technologische ontwikkelingen zoals quantum en AI. De TIB acht het daarom van groot belang dat er bij de in gang gezette herziening van de Wiv 2017 wordt gekozen voor het introduceren van één toezichthouder die ‘end-to-end’ toezicht houdt.
Wat de TIB betreft is de vorming van één toezichthouder op de werkzaamheden van de AIVD en de MIVD de enige weg voorwaarts.